De Amerikaanse eik kleurt met zijn felle bladeren de Indian Summer
In dit artikel:
Bioloog en natuurliefhebber Math de Ponti fietst vanuit Roermond naar het gehucht Putbroek (Pötbrook) en beschrijft het landschap en de bomen van Midden-Limburg. Zijn excursie vindt plaats op een zonnige zaterdag, de laatste dag van de herfstvakantie. Hij schetst het reliëf van het gebied: het Hoogterras, de steilrand en het Middenterras zijn ontstaan door afzetting en erosie van Rijn en later Maas; aan de voet van de steilrand stroomde tot circa 1900 een uitgestrekt veenmoeras, nu omgezet in akkerland en afgewaterd via de herstelde Putbeek. Op het Hoogterras ligt het Annedaalsbos, waar vanaf circa 1850 diverse boomsoorten zijn aangeplant.
De herfstkleuren spelen de hoofdrol: zomereiken worden lichtbruin, berken kleuren goudgeel, lariks verliest zijn naalden en beuken laten okergeel vallen. Langs de Waldfeuchterweg vormen Amerikaanse eiken een bladerdak dat eekhoorn, marter en bosmuis als ‘luchtbrug’ lijkt te dienen. De bladverkleuring — van groen via geel en rood naar roestbruin — komt doordat chlorofyl eerst afgebroken wordt, waardoor carotenoïden en anthocyanen zichtbaar worden; die pigmentschil bieden bovendien laat in het seizoen nog enige bescherming tegen uv-licht.
Hoewel de inleiding de canadapopulier noemt als beeldbepalende boom in rivierenland, behandelt De Ponti vooral de Amerikaanse eik: vanaf circa 1850 uit Noord-Amerika geïmporteerd, groeit deze snel en kan andere bomen en kruiden verdringen door het dichte blad en de langzaam composterende bladlaag. Slechts enkele eikels kiemen direct rond de stam, en het ecosysteem onder en op deze exoot blijkt armer aan insecten dan bij de inheemse zomereik — met doorwerking naar de vogelstand. Culturele en taalkundige aspecten komen ook langs: de term Indian summer verwijst naar tijden waarin indianen voedsel verzamelden tijdens warme herfstdagen. Praktisch nut: hout van de Amerikaanse eik wordt gebruikt voor wijn- en whiskyvaten; de tanines en looistoffen dragen bij aan vanilleachtige smaken in gerijpte dranken.
De column eindigt met een persoonlijke noot: bij thuiskomst proeft de schrijver bij een glas wijn nog de warme gloed van die Indian Summer. Voor wie de route wil lopen: meer informatie via ponti.nl.