Debutanten worden geprezen alsof ze allemaal meesterwerken afleveren
In dit artikel:
In de Literaire Hoek wijst Ton van Reen op de enorme stroom Nederlandstalige boeken en de manier waarop uitgevers die overvloed proberen te verkopen. Geïnspireerd door een column van Gerard Kessels over hoe reclametaal woorden uitgehold heeft, bekijkt Van Reen vooral de trend dat talloze debutanten als ‘meesterwerken’ worden aangeprezen, zodat zinnige onderscheidingen in het drukke aanbod verloren gaan.
Feiten en cijfers schetsen het probleem: jaarlijks verschijnen duizenden romans, verhalen- en dichtbundels; ruim anderhalf miljoen mensen zijn volgens Stichting Lezen bezig met creatief schrijven; achttienduizend auteurs publiceren via uitgeverijen, naast nog veel Vlaamse schrijvers en talloze zelfuitgaves. Mediabesprekingen helpen deels bij selectie, maar van die berg boeken krijgt slechts zo’n acht procent een recensie — meestal één — en slechts circa twee procent meer aandacht. Ongeveer tweehonderd gevestigde namen domineren de aandacht; slechts rond de twintig schrijvers kunnen van hun boeken leven. Het Letterenfonds ondersteunt met werkbeurzen zo’n honderd auteurs.
Grotere literaire uitgeverijen (De Bezige Bij, Meulenhoff, Querido, Prometheus) hebben het voordeel van een merk en veel publicaties per jaar. Kleinere huizen en drukkerijen die als uitgever opereren — of auteurs die zelf betalen bij bedrijven als Novum — moeten debutanten vaak met loze superlatieven aanprijzen om op te vallen. Daardoor ontstaan veel snel gedoopte ‘meesters’ die vaak na één boek weer verdwijnen, hoewel er natuurlijk echte talenten tussen zitten.
Van Reen illustreert ook de commerciële kant van boekrecensies met een anekdote over Martin Ros, die stapels recensies ontving en de boeken doorverkocht voor een paar gulden per stuk. Zijn slotboodschap is aan aspirant-schrijvers: laat u niet afschrikken door de overdaad, blijf schrijven — misschien bent u de volgende die wél doorbreekt en door critici als Koen Eykhout als literaire waarde wordt herkend.
Context: het artikel belicht de spanningsverhouding tussen creativiteit en marktwerking in de hedendaagse Nederlandstalige literatuur, met als kernprobleem discoverability en de druk om elk nieuw talent meteen te verheffen.