In de paolingstein zwemmen geen palingen, maar waar komt dit gekke woord dan vandaan?

zondag, 9 november 2025 (09:04) - Dagblad de Limburger

In dit artikel:

Soms leiden opvallende samenstellingen tot verkeerde verklaringen; het artikel bespreekt zo’n gevallen van volksetymologie in het Nederlands. Het woord nachtmerrie lijkt op merrie (paard), maar het tweede deel komt van het oudere mare, ‘verhaal’, en betekent dus letterlijk een verhalende nachtelijke droom. Evenzo heeft paolingstein niets met palingen te maken: het betekent ‘gootsteen’ en is ooit door Veldeke tot woord van het jaar gekozen. Twee mogelijke herkomsten worden genoemd: pómpestein — een pompsteen waarmee huizen vóór aansluiting op het waternet (WML) water in het aanrecht moesten pompen, vaak boven de afvoer geplaatst — of een verbastering van porceleinsteen, omdat aanrechtbakken vaak van porselein waren. Ter illustratie staat een oud, pre‑Eerste Wereldoorlog voorbeeld uit Venlo van een dienstplichtige die stoeit met het Nederlands en in dialect iemand instrueert onder andere in de ‘palingsteen’ te spuwen — een levendige getuigenis van hoe woordgebruik en uitspraak vroeger klonken. Reacties konden naar noord-midden@delimburger.nl.