Incidenten bij stembureaus: niet samen stemmen en een pinpas is geen volmacht
In dit artikel:
Bij de recente verkiezingen in Limburg brachten 652.614 mensen hun stem uit bij bijna 650 stembureaus. Omdat ieder stembureau een proces-verbaal (PV) moet indienen — en die PV’s door gemeenten online worden gezet — komen kleine en grotere incidenten goed aan het licht. De Kiesraad heeft in enkele gemeenten (onder meer Gennep, Meerssen en Stein) gevraagd bepaalde uitslagen extra te controleren.
Veel meldingen draaien om stemprocedures en gedragskwesties. In Venray wilde een moeder samen met haar dochter het stemhokje in, wat niet toegestaan is; volgens het PV veroorzaakte dat onrust en werd er een poster beschadigd. In Roermond probeerde een man zijn vrouw niet alleen te laten stemmen; het stembureau verklaarde het stemformulier van mevrouw uiteindelijk ongeldig. Meerdere gevallen betroffen twijfelachtige of ontbrekende volmachten: in Melderslo hield een vrouw vol een rechterlijke volmacht te hebben maar kreeg geen toestemming om namens haar man te stemmen; in Haelen werd een volmacht geweigerd omdat er geen handtekening stond, ondanks het argument dat de betrokkene op sterven lag.
Ook waren er absurdere situaties: in Maasbree probeerde een man te stemmen met de pinpas van zijn vrouw; dat bleek geen geldig middel. Een stembureaulid in Meerssen moest zijn excuses aanbieden na een grapje over een volmacht. Tijdens het tellen liet een toeschouwer in Kerkrade spullen vallen, en in Brunssum bleek bij twee naast elkaar opererende stembureaus één formulier te weinig en één te veel — stemformulieren raken soms spoorloos, mogelijk per ongeluk meegenomen door kiezers.
Daarnaast kwamen praktische klachten terug in de PV’s: het formaat van het stembiljet wordt door velen als onhandig ervaren (met tientallen partijen en veel kandidaten), sommige locaties waren moeilijk vindbaar of minder toegankelijk (gladde stoepjes in Wessem, onduidelijke bewegwijzering bij een school in Venlo) en kiezers vroegen kleine verbeteringen zoals een deurmat bij de ingang.
De verslagen illustreren dat naast formele hertellingen ook alledaagse menselijke fouten en misverstanden onderdeel zijn van het stemproces. Met het oog op nieuwe verkiezingen — de gemeenteraadsverkiezingen staan gepland voor 18 maart volgend jaar — bieden de PV’s aanknopingspunten om procedures en dienstverlening bij stembureaus te verbeteren.